6-11

Αφιέρωμα: η βιογραφική προσέγγιση στην έρευνα της εκπαίδευσης ενηλίκων

• Σαββάκης, Μάνος

Στην παρούσα συμβολή επιχειρείται μία συνοπτικήπαρουσίαση της βιογραφικής μεθόδου στην κοινωνιολογικήκαι εκπαιδευτική ποιοτική έρευνα. Το άρθροπροτείνει τη βιογραφική προσέγγιση, με τη μορφή μίαςσυστηματικής και ενδελεχούς εξέτασης διαφόρων τεκμηρίωνζωής (π.χ. αυτοβιογραφίες, γραπτές βιογραφίες,ημερολόγια, βιογραφικές-αφηγηματικές συνεντεύξεις,ιστορίες ζωής κτλ.), ως γέφυρα συνομιλίας ανάμεσα σεδιαφορετικά θεωρητικά εργαλεία και ερευνητικές προτάσεις.Έτσι, διατυπώνεται ένα εγχείρημα μίας κοινωνικήςκαι εκπαιδευτικής επιστήμης με κριτική ερμηνευτικήδιάσταση και με εδραίο εμπειρικό προσανατολισμό,ως οιονεί γνωσιοθεωρητική και πολιτική στρατηγική, μεσυγκεκριμένα κάθε φορά όρια και δυνατότητες.

• Educational sciences

• Εκπαίδευση ενηλίκων

Ο Μάνος Σαββάκης είναι λέκτορας του Τμήματος Κοινωνιολογίας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, (emali: [email protected]).

1. Θανοπούλου, Μ & Πετρονώχη, Μ. (1987). Βιογραφική Προσέγγιση:Μία Αλλη Πρόταση για τη Θεώρηση της Ανθρώπινης Εμπειρίας.Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών. Τ. 64:20-42.Ιωσηφίδης, Θ., (2008). Ποιοτικές Μέθοδοι Έρευνας στις ΚοινωνικέςΕπιστήμες. Αθήνα: Κριτική.Ιωσηφίδης, Θ., (2001). Ανάλυση Ποιοτικών Δεδομένων στις ΚοινωνικέςΕπιστήμες. Αθήνα: Κριτική.Ιωσηφίδης, Θ. & Σπυριδάκης, Μ., (Επιμ.) (2006). Ποιοτική Έρευνα.Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις και Ανάλυση Δεδομένων. Αθήνα:Κριτική.Καλφόπουλος, Κ., (Επιμ.) (2003). Ποιοτική Κοινωνιολογία. Η Επιστροφήμίας Μεγάλης Αφήγησης. Στο Καλφόπουλος, Κ.,(Επιμ.) Η Ποιοτική Παράδοση στις Κοινωνικές Επιστήμες (16-21).Αθήνα: Νήσος.Κυριαζή, Ν., (1998). Η Κοινωνιολογική Ερευνα. Κριτική Επισκόπηση τωνΜεθόδων και των Τεχνικών. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.Λυδάκη, Α., (2001). Ποιοτικές Μέθοδοι της Κοινωνικής Έρευνας. Αθήνα:Καστανιώτης.Ναγόπουλος, Ν„ (2010). Οι Συνθετικές Μεθοδολογικές Διαστάσειςτης Κοινωνικής Επιστήμης και Έρευνας. Στο Πουρκός, Μ.& Δαφέρμος, Μ., (Επιμ.) Ποιοτική Ερευνα στις Κοινωνικές Επιστήμες.Επιστημολογικά, Μεθοδολογικά και Ηθικά Ζητήματα (299-316). Αθήνα: Τόπος.Ναγόπουλος, Ν., (2003). Τα Θεμέλια της Κοινωνιολογικής Γνώσης και οι Κοινωνίες της Νεωτερικότητας. Η Συμβολή του Max Weber στηΣύγχρονη Κοινωνιολογία της Γνώσης. Αθήνα: Κριτική.Παπαγεωργίου, Γ., (Επιμ.) (1998). Μέθοδοι στην Κοινωνιολογική Έρευνα.Αθήνα: Τυπωθήτω.Παπαϊωάννου, Σ., (Επιμ.), (2007). Ζητήματα Θεωρίας και Μεθόδουτων Κοινωνικών Επιστημών. Αθήνα: Κριτική.Πετμεζίδου, Μ., (Επιμ.) (1996).Σύγχρονη Κοινωνιολογική Θεωρία.Τ. I.Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.Πουρκός, Μ. & Δαφέρμος, Μ., (Επιμ.) (2010). Ποιοτική Έρευνα στιςΚοινωνικές Επιστήμες. Επιστημολογικά, Μεθοδολογικά και ΗθικάΖητήματα. Αθήνα: Τόπος.Πουρκός, Μ. & Δαφέρμος, Μ., (2010). Εισαγωγή-Ποιοτική Έρευναστις Κοινωνικές Επιστήμες: Θεωρητική και Ιστορική Οριοθέ-τηση του Πεδίου. Στο Πουρκός, Μ. & Δαφέρμος, Μ., (Επιμ.)Ποιοτική Έρευνα στις Κοινωνικές Επιστήμες. Επιστημολογικά, Μεθοδολογικάκαι Ηθικά Ζητήματα (21-59). Αθήνα: Τόπος.Πουρκός, Μ., (2010). Η Έννοια της Θεωρίας και ο Ρόλος της στηνΈρευνα των Κοινωνικών Επιστημών: Οι «Κρίσεις» και τα Βασικά«Παραδείγματα». Στο Πουρκός, Μ. & Δαφέρμος, Μ., (Επιμ.)Ποιοτική Έρευνα στις Κοινωνικές Επιστήμες. Επιστημολογικά, Μεθοδολογικάκαι Ηθικά Ζητήματα (60-131). Αθήνα: Τόπος.Πουρκός, Μ., (2010). Η Φαινομενολογική Μέθοδος Έρευνας:Από τη Φιλοσοφική Προοπτική στην Επιστημονική ΠοιοτικήΈρευνα. Στο Πουρκός, Μ. & Δαφέρμος, Μ., (Επιμ.) ΠοιοτικήΈρευνα στις Κοινωνικές Επιστήμες. Επιστημολογικά, Μεθοδολογικά και Ηθικά Ζητήματα (371-412). Αθήνα: Τόπος.Σαββάκης, Μ., (2008). Οι Λεπροί της Σπιναλόγκας. Ιατρική, Εγκλεισμός,Βιωμένες Εμπειρίες (1903-1957), Αθήνα: Πλέθρον.Σαββάκης, Μ., (2007). Ασθένεια, Εγκλεισμός και Θρησκευτικότητα:Βιογραφικές Διαδρομές και Βιογραφικές Ρήξεις». Στο Παπαί-ωάννου, Σ., (Επιμ.) Ζητήματα Θεωρίας και Μεθόδου των ΚοινωνικώνΕπιστημών (544-558). Αθήνα: Κριτική.Σαββάκης, Μ. (2003). Η Βιογραφική Έρευνα ως Εναλλακτικό ΕρευνητικόΕγχείρημα και ως Μεθοδολογικό Διάβημα: Πλεονεκτήματακαι Ορια. Δοκιμές, T. 11/12:65-87.Τσιώλης, Γ, (2006). Ιστορίες Ζωής και Βιογραφικές Αφηγήσεις. Η Βιο-γραφική Προσέγγιση στην Κοινωνιολογική Ποιοτική Έρευνα. Αθήνα:Κριτική.Alheit, R, (1998). Βιογραφική Έρευνα και Έρευνα Ιστοριών Ζωής.Μία Νέα Ποιοτική Προσέγγιση στις Κοινωνικές Επιστήμες.Στο Παπαϊωάννου, Σ., (Et. Al.), (Ed.) Κοινωνικός Μετασχηματισμός,Εκπαίδευση και Τοπική Κοινωνία (121-134). Ρέθυμνο/Ανώ-γεια: Πανεπιστήμιο Κρήτης.Beck, U., (2000). Μία Ζωή δική μας. Περιηγήσεις στην Άγνωστη Κοινωνίαπου Ζούμε. Αθήνα: Νησίδες.Bertaux, D. & Thompson, R, (Eds.). (1997). Pathways to Social Class:A Qualitative Approach to Social Mobility. Oxford: ClarendonPress.Blummer, H., (1969). The Methodological Position of Symbolic Interaction. Στο Blummer, H., Symbolic Interaction: Perspectiveand Method (1-28). New Jersey: Prentice Hall.Bourdieu, R (1999). Γλώσσα και Συμβολική Εξουσία. Αθήνα: Καρδα-μίτσας.Burns,Τ, (1992). Erving Goffman. London: Routledge.Chamberlayne, P. (Et. Al.), (Eds.) (2000). The Turn to BiographicalMethods in Social Science. Comparative Issues and Examples.London: Routledge.Chamberlayne, R, Bornât, J. & VVengraf.T. (2000). The BiographicalTurn. Στο Chamberlayne, P. (Et. AI.), (Eds.) (2000). The Turn toBiographical Methods in Social Science. Comparative Issues andExamples (1-30). London: Routledge.Craib, L, (2000). Σύγχρονη Κοινωνιολογική Θεωρία. Από τον Πάραονςστον Χάμπερμας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.Cuff, E. C., Sharrock, W. W. & Francis, D. W., (1992). Perspectives inSociology. London: RoutledgeDenzin, N. K. & Lincoln,Y. S. (2005). The Sage Handbook of QualitativeResearch (3rd edition). Thousand Oaks: Sage.Ditton, J., (Ed.) (1980). The View from Goffman. London: TheMacMillan Press.Giddens,A, (1994). Et.AI.) Reßexive Modernisation. Cambridge: PolityPress.Giddens, A, (1996). Ο Θετικισμός και οι Επικριτές του. Στο ΠετμεζίδουΜ., (Επιμ.).Σύγχρονη Κοινωνιολογική Θεωρία.Τ. I. (161-234).Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.Glaser, Β. (1967). The Discovery of Grounded Theory. London:Routledge.Goffman, E., (1959). The Presentation of the Self in Everyday Life. NewYork: Doubleday Anchor Original.Goffman, E., (1994). Ασυλα. Αθήνα: Ευράαλος.Goffman, E., (1996). Συναντήσεις. Δυο μελέτες στην Κοινωνιολογία τηςΑλληλεπίδρασης. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.Goffman, Ε., (2001). Στίγμα. Σημειώσεις για τη Διαχείριση της Φθαρμένης Ταυτότητας. Αθήνα: ΑλεξάνδρειαLallement, Μ., (2004). Ιστορία των Κοινωνιολογικών Ιδεών. Αθήνα: Μεταίχμιο.Okeley,J.& Gallaway,H.,(Eds.) (1992). Anthropology and Autobiography.London: Routledge.Plummer, K„ (2000). Τεκμήρια Ζωής. Εισαγωγή στα Προβλήματα και τηΒιβλιογραφία μίας Ανθρωπιστικής Μεθόδου. Αθήνα: Gutenberg.Reed-Danahay, D. E., (Ed.) (1997). Autoenthnography. Rewriting the Selfand the Social. Oxford: Oxford University Press.Ritzer, G., (1996). Θεωρία των ΣυμβολικώνΔιαντιδράσεων. Στο ΠετμεζίδουΜ., (Επιμ.).Σύγχρονη Κοινωνιολογική Θεωρία.Τ. I. (235-280). Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.Ritzer, G., (1996). Φαινομενολογική Κοινωνιολογία και Εθνομεθο-δολογία. Στο Πετμεζίδου Μ., (Επιμ.). Σύγχρονη ΚοινωνιολογικήΘεωρία.Τ. I. (281-331). Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές ΕκδόσειςΚρήτης.Rustin, Μ. (2000). Reflections on the Biographical Turn in theSocial Science. Στο Chamberlayne, R, (Et.AI.), (Eds.) The Turnto Biographical Methods in Social Science. Comparative Issues andExamples (33-52). London: Routledge.Rustin, M., Reflections on the Biographical Turn in Social Sciences.Στο Chamberlayne, P. (Et. AI.), (Eds.) (2000). The Turn toBiographical Methods in Social Science. Comparative Issues andExamples. (33-52). London: Routledge.Strauss, A & Corbin, J., (Eds.) (1997). Ground Theory in Practice.London: Sage.Strauss, A., (1990). Basics of Qualitative Research. London: PolityPress.Thomas,W. I.,& Znaniecki E, (1927). The Polish Peasant in Europe andAmerica, 1918-1920. New York: Dover Publications.Weiss, R. S., (1994). Learning from Strangers. The Art of Method ofQualitative Interview Studies. New York: Free Press.