Victoria Augusta on Macedonian coins : Remarks on dating and interpretation
Part of : Τεκμήρια ; Vol.7, 2002, pages 63-84
Issue:
Pages:
63-84
Parallel Title:
Victoria Augusta σε νομισματικές εκδόσεις της Μακεδονίας : Χρονολογικές και ερμηνευτικές επισημάνσεις
Section Title:
Articles
Abstract:
Για τις «ψευδοαυτόνομες» κοπές των Φιλίππων μέ τους τύπους Νίκη/vexilla (RPC Ι, 1651) έχουν προταθεί χρονολογήσεις μεταξύ Αυγούστου και Κλαυδίου, ένώ οί κοπές τού Κοινού των Μακεδόνων μέ τους τύπους Νίκη/μακεδονική ασπίδα (RPC Ι, 1621, 1623) έχει επικρατήσει να τοποθετούνται μέσα στον 1° αιώνα μ.Χ. και πάντως πριν άπό τή βασιλεία τού Δομιτιανου. Νέα αρχαιολογικά ευρήματα, δπως, μεταξύ άλλων, και ένας μεγάλος θησαυρός πού βρέθηκε στο Δίον τό 1999, οδηγούν μέ βεβαιότητα στη χρονολόγηση τους κατά τό πρώτο ήμισυ τού 2 ο υ αιώνα μ.Χ. Στις παραπάνω εκδόσεις ή Νίκη απεικονίζεται όρθια να κρατά κλαδί φοίνικα και στεφάνι, άλλα σέ ορισμένες, πιο σπάνιες παραλλαγές —πού δέν απαντούν στους θησαυρούς— ή Νίκη πατά πάνω σέ σφαίρα. "Ολες οί νομισματικές απεικονίσεις τού τύπου της Νίκης σέ σφαίρα παρουσιάζονται διεξοδικά και συνάγεται πώς, ένώ στη Ρώμη ό τύπος καθιερώθηκε άπό τον Αύγουστο για να αναβιώσει στα χρόνια τού Βεσπασιανού, στις επαρχίες επικράτησε μετά τον Κλαύδιο και συνέχισε να χρησιμοποιείται εως τό τέλος τού Ιου αιώνα μ.Χ. , οπότε και εγκαταλείφθηκε. Ή διάδοση τού καθαρά ρωμαϊκού αυτού τύπου στις επαρχίες θά πρέπει να συνδέεται και μέ τήν εξάπλωση της λατρείας της Victoria Augusta άπό τά χρόνια τού Κλαυδίου. Σέ aurei τού νομισματοκοπείου της Ρώμης της εποχής τού Βεσπασιανού, ή Νίκη πάνω σέ σφαίρα συνοδεύεται για πρώτη και τελευταία φορά άπό τήν επιγραφή VlC(toria) AVG(usta), κάτι πού συναντάται και στις εκδόσεις τής αποικίας τών Φιλίππων. Τά εικονογραφικά παράλληλα πού εξετάζονται, οδηγούν στο συμπέρασμα πώς τά νομίσματα τών Φιλίππων και τού Μακεδόνικου Κοινού, οπού ή Νίκη πατά πάνω σέ σφαίρα πρέπει να χρονολογηθούν μεταξύ Κλαυδίου και Βεσπασιανού και πώς ή παράσταση αυτή αντικαταστάθηκε άπό τή Νίκη πού στέκεται στο έδαφος ή πάνω σέ βάση στις μεταγενέστερες εκδόσεις τού 2 ο υ αιώνα μ.Χ. πού απαντούν στους θησαυρούς. Τά νομίσματα τών Φιλίππων μέ τή Νίκη φέρουν στην οπίσθια οψη τρία vexilla και τήν επιγραφή COHOR(s) PRAE(toria) PHIL(ippiensis) πού αποτελεί και τό μοναδικό τεκμήριο για τον αποικισμό τής πόλης άπό βετεράνους τής αυτοκρατορικής φρουράς. Μετά άπό εξέταση και τών επιγραφικών τεκμηρίων πού αφορούν τήν παρουσία πραιτωριανών στους Φιλίππους, προτείνεται ή χρονολόγηση τών κοπών μέ τους τύπους Νίκη σέ σφαίρα/ vexilla τήν περίοδο τού Βεσπασιανού, τον όποιο ή πόλη στήριξε ενεργητικά κατά τήν εμφύλια διαμάχη πού προηγήθηκε τής επικράτησης του προμηθεύοντας στρατιώτες πού πολέμησαν στό πλευρό του. Παρότι τά ανασκαφικά ευρήματα και τά εικονογραφικά παράλληλα επιβάλλουν τήν αναθεώρηση τής καθιερωμένης χρονολόγησης τών κοπών τών Φιλίππων, πιστεύουμε δτι οί πραιτοριανοί πού αναφέρονται στα νομίσματα είναι εκείνοι πού εγκατέστησε ό Αύγουστος κατά τήν επανίδρυση τής αποικίας τού 'Αντωνίου τό 30 π.Χ. "Αν ή πρόταση μας είναι ορθή, ή έκδοση αυτή θα πρέπει να κόπηκε γύρω στό 70 μ.Χ. , δηλαδή εκατό χρόνια άπό τήν επανίδρυση τής αποικίας (30 π.Χ.). Ή στιγμή ήταν ευνοϊκή για τήν αναφορά στους ένδοξους ιδρυτές πού έγιναν ένα σύμβολο για τήν πόλη και συνέχισαν να μνημονεύονται και στις μεταγενέστερες εκδόσεις.
Subject:
Subject (LC):
