Tò δοκείν καί τάν άλάθειαν βιάται : (Simonides Frg. 598/93 P.)
Part of : Αρχαιογνωσία ; Vol.2, No.2, 1981, pages 234-263
Issue:
Pages:
234-263
Author:
Abstract:
Στο Β' βιβλίο της Πολιτείας του Πλάτωνος παραθέτει αυτή την πρόταση ένας από τους νέους συνομιλητές του Σωκράτη, ο 'Αδείμαντος - χωρίς να αναφέρει τον συγγραφέα 'Από μια άλλη αρχαία πηγή ξέρουμε οτι ό συγγραφέας αυτός ήταν ό Σιμωνίδης, και ακριβολογώντας: αυτός ήταν πού είχε συνθέσει σε ποίημα την παλιά παροιμία. Τήν αντίφαση της πραγματικότητας (ή της αλήθειας) και της έπιφάσεως πολλές φορές τή συναντούμε στή λογοτεχνία του 5ου αιώνα - τόσο στους φιλοσόφους όσο και στους τραγικούς ποιητές. Για τήν κατανόηση του στίχου του Σιμωνίδη Ιδιαίτερα σημαντική είναι ή σωστή ερμηνεία του κατηγορουμένου «βιάται»: δέ σημαίνει οποιαδήποτε «επικράτεια », άλλα «βιαία υποδούλωση». Ή αντιπαράθεση της επιφάσεως και της αλήθειας είναι φιλοσοφική σύνοψη εκείνης της κοινωνικής εμπειρίας πού ό χρυσός διαστρέβλωσε την κρίση των ηθικών άξιων: το κριτήριο της αρετής έγινε οχι ή εργασία προς όφελος της κοινωνίας, ή ή ανδρεία, αλλά το πλουτος.Ό ιδιος ο Σιμωνίδης σκεπτικώς επέκρινε άπο τή μιά, τήν αντίληψη οτι μπορεί νά υπάρχει αλάνθαστα ενάρετος άνθρωπος, άπο τήν άλλη, την ταύτιση του πλούτου και της αρετής. Στο δεύτερο θέμα ανήκει και ό στίχος του, ό όποιος αναφέρεται άπο τον 'Αδείμαντο. Ό 'Αδείμαντος ομως καθόλου δεν ερμηνεύει έτσι τήν παροιμία, άλλα αντίθετα: σαν επαινον της έπιφάσεως (το δοκειν). "Αραγε γιατί; Διότι δε διατυπώνει τήν προσωπική του γνώμη, άλλα με το λόγο της κοινής γνώμης θέλει νά διαψεύσει τή διδασκαλία του Σωκράτη για τήν αρετή. Γι' αυτό διαστρεβλώνει και τήν επεξήγηση των ποιημάτων του 'Ομήρου και του 'Ησιόδου στή συζήτηση. Δηλαδή δέ γίνεται λόγος για το οτι ό Σιμωνίδης επαινούσε τήν επίφαση, οπως πολλοί σοφιστές —αντίθετα: στιγμάτισε πικρά τήν ένελέητη εξουσία τής έπιφάσεως.
Subject:
Subject (LC):
